格鲁吉亚语语法
格鲁吉亚语属于南高加索语系，其语法与欧洲语言相比，有显著区别。其语法特征有诸如部份作格性以及动词的多重一致等。
名詞
[编辑]名詞有單複數以及7種變格，但沒有性的區別。格魯吉亞語為部分作格語言，沒有大多數語言中的對格，因此在現在時態中的直接賓語以與格標記。另外，一部分詞語的詞根在變格時會發生例如元音消失等變化[1]。
| 格 | დედა（母親） | მეფე（王） | ჯილდო（獎） | მწვრთნელი（教練） | მეგობარი（朋友） | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | |
| 主格 | დედა | დედები | მეფე | მეფეები | ჯილდო | ჯილდოები | მწვრთნელი | მწვრთნელები | მეგობარი | მეგობრები |
| 作格 | დედამ | დედებმა | მეფემ | მეფეებმა | ჯილდომ | ჯილდოებმა | მწვრთნელმა | მწვრთნელებმა | მეგობარმა | მეგობრებმა |
| 与格 | დედას | დედებს | მეფეს | მეფეებს | ჯილდოს | ჯილდოებს | მწვრთნელს | მწვრთნელებს | მეგობარს | მეგობრებს |
| 属格 | დედის | დედების | მეფის | მეფეების | ჯილდოს | ჯილდოების | მწვრთნელის | მწვრთნელების | მეგობრის | მეგობრების |
| 工具格 | დედით | დედებით | მეფით | მეფეებით | ჯილდოთ | ჯილდოებით | მწვრთნელით | მწვრთნელებით | მეგობრით | მეგობრებით |
| 狀語格 | დედად | დედებად | მეფედ | მეფეებად | ჯილდოდ | ჯილდოებად | მწვრთნელად | მწვრთნელებად | მეგობრად | მეგობრებად |
| 呼格 | დედავ | დედებო | მეფევ | მეფეებო | ჯილდოვ | ჯილდოებო | მწვრთნელო | მწვრთნელებო | მეგობარო | მეგობრებო |
代詞與形容詞
[编辑]下表列出了所有六个人称代词以及形容詞的变格。需要注意形容詞不因單複數發生變化[1]。
| 格 | 第一人称 | 第二人称 | 第三人称（近稱） | 第三人称（中稱） | 第三人称（遠稱） | 形容詞 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | კარგი（好） | |
| 主格 | მე | ჩვენ | შენ | თქვენ | ეს | ესენი | ეგ | ეგენი | ის | ისინი | კარგი |
| 作格 | მე | ჩვენ | შენ | თქვენ | ამან | ამათ | მაგან | მაგათ | მან | მათ | კარგმა |
| 与格 | მე | ჩვენ | შენ | თქვენ | ამას | ამათ | მაგას | მაგათ | მას | მათ | კარგ |
| 属格 | ჩემ | ჩვენ | შენ | თქვენ | ამის | ამათ | მაგის | მაგათ | მის | მათ | კარგი |
| 工具格 | ჩემით | ჩვენით | შენით | თქვენით | ამით | ამათით | მაგით | მაგათით | მით | მათით | კარგი |
| 狀語格 | ჩემად | ჩვენად | შენად | თქვენად | ამად | ამათად | მაგად | მაგათად | იმად | იმათად | კარგ |
| 呼格 | შენ | თქვენ | კარგო | ||||||||
动词系统
[编辑]格魯吉亞語動詞需要按照人稱與單複數變成相應的形式。由於格魯吉亞語為黏著語，動詞的詞根前後可以添加許多表示主賓語的人稱、單複數、時態等語法內容的前後綴。例如：აგეშენებინათ（你們曾經建設了它）當中，除了შენ三個字母為詞根以外，其他的字母均為標記語法內容的前後綴[1]。
動詞可按語法特徵分為四類，在不同時態當中，其主賓語分別需要變成不同的格[1]。
- I類動詞：大部分及物動詞。
- II類動詞：包括大部分表示狀態變化或被動態的不及物動詞。
- III類動詞：主要為表示動作的不及物動詞。該類型動詞的變化與I類動詞相同。
- IV類動詞：表示感覺、感情、持續狀態的動詞。在語法學上，此種動詞的主語與賓語與其他動詞不同。例如 მიყვარხარ（我愛你）的主語為「你」，直接賓語為「我」。
| 動詞的類型 | 時態或體 | 主語 | 直接賓語 | 間接賓語 |
|---|---|---|---|---|
| I類動詞、III類動詞 | 現在式與未來式 | 主格 | 与格 | 与格 |
| 過去式 | 作格 | 主格 | 与格 | |
| 完成式 | 与格 | 主格 | 加介詞後綴 -თვის | |
| II類動詞 | 全部 | 主格 | 与格 | |
| IV類動詞 | 全部 | 与格 | 主格 | |
| 特殊動詞（იცის=知道） | 現在式 | 作格 | 主格 | |
| 未來式 | 与格 | 主格 |
| წერს（寫=I類動詞） | მოტყუება（欺騙=II類動詞） | ცხოვრობს（居住=III類動詞） | არის（系詞=特殊變化） | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | ||
| 現在式 | 第一人称 | მე ვწერ | ჩვენ ვწერთ | მე ვიტყუები | ჩვენ ვიტყუებით | მე ვცხოვრობ | ჩვენ ვცხოვრობთ | მე ვარ | ჩვენ ვართ |
| 第二人称 | შენ წერ | თქვენ წერთ | შენ იტყუები | თქვენ იტყუებით | შენ ცხოვრობ | თქვენ ცხოვრობთ | შენ ხარ | თქვენ ხართ | |
| 第三人称 | ის წერს | ისინი წერენ | ის იტყუება | ისინი იტყუებიან | ის ცხოვრობს | ისინი ცხოვრობენ | ის არის | ისინი არიან | |
| 未来式 | 第一人称 | მე დავწერ | ჩვენ დავწერთ | მე მოვიტყუები | ჩვენ მოვიტყუებით | მე ვიცხოვრებ | ჩვენ ვიცხოვრებთ | მე ვიქნები | ჩვენ ვიქნებით |
| 第二人称 | შენ დაწერ | თქვენ დაწერთ | შენ მოიტყუები | თქვენ მოიტყუებით | შენ იცხოვრებ | თქვენ იცხოვრებთ | შენ იქნები | თქვენ იქნებით | |
| 第三人称 | ის დაწერს | ისინი დაწერენ | ის მოიტყუება | ისინი მოიტყუებიან | ის იცხოვრებს | ისინი იცხოვრებენ | ის იქნება | ისინი იქნებიან | |
| 過去式 | 第一人称 | მე დავწერე | ჩვენ დავწერეთ | მე მოვიტყუე | ჩვენ მოვიტყუეთ | მე ვიცხოვრე | ჩვენ ვიცხოვრეთ | მე ვიყავი | ჩვენ ვიყავით |
| 第二人称 | შენ დაწერე | თქვენ დაწერეთ | შენ მოიტყუე | თქვენ მოიტყუეთ | შენ იცხოვრე | თქვენ იცხოვრეთ | შენ იყავი | თქვენ იყავით | |
| 第三人称 | მან დაწერა | მათ დაწერეს | ის მოიტყუა | ისინი მოიტყუვნენ | მან იცხოვრა | მათ იცხოვრეს | ის იყო | ისინი იყვნენ | |
| 完成式 | 第一人称 | მე დამიწერია | ჩვენ დაგვიწერია | მე მიცხოვრია | ჩვენ გვიცხოვრია | მე ვყოფილვარ | ჩვენ ვყოფილვართ | ||
| 第二人称 | შენ დაგიწერია | თქვენ დაგიწერიათ | შენ გიცხოვრია | თქვენ გიცხოვრია | შენ ყოფილხარ | თქვენ ყოფილხართ | |||
| 第三人称 | მას დაუწერია | მათ დაუწერიათ | მას უცხოვრია | მათ უცხოვრია | ის ყოფილა | ისინი ყოფილან | |||
| IV類動詞 | უყვარს（喜歡/愛）：（賓語）喜歡（主語）。 | უნდა
（想要） |
ჰყავს
（擁有） |
აქვს
（具有） | |||||
| 主語 | 第一人称 | 第二人称 | 第三人称 | ||||||
| 賓語 | 單數 | 複數 | 單數 | 複數 | |||||
| 第一人称 | 單數 | მიყვარხარ | მიყვარხართ | მიყვარს | მინდა | მყავს | მაქვს | ||
| 複數 | გვიყვარხარ | გვიყვარხართ | გვიყვარს | გვინდა | გვყავს | გვაქვს | |||
| 第二人称 | 單數 | გიყვარვარ | გიყვარვართ | გიყვარს | გინდა | გყავს | გაქვს | ||
| 複數 | გიყვარვართ | გიყვარვართ | გიყვართ | გინდათ | გყავთ | გაქვთ | |||
| 第三人称 | 單數 | ვუყვარვარ | ვუყვარვართ | უყვარხარ | უყვარხართ | უყვარს | უნდა | ჰყავს | აქვს |
| 複數 | ვუყვარვარ | ვუყვარვართ | უყვარხარ | უყვარხართ | უყვართ | უნდათ | ჰყავთ | აქვთ | |
句法
[编辑]介詞
[编辑]格魯吉亞語有不少介詞，大多都直接接在名詞之後連成一體。與俄語、德語等語言類似，介詞對之前的名詞也有格的要求[1]。
| 前接名詞的格 | 介詞 | 意思 | მწვრთნელი（教練） | |
|---|---|---|---|---|
| 單數 | 複數 | |||
| 与格 | -ზე | 在〜之上、為了〜、與〜相關 | მწვრთნელზე | მწვრთნელებზე |
| -თან | 在〜附近、與〜一起 | მწვრთნელთან | მწვრთნელებთან | |
| -ში | 在〜之中 | მწვრთნელში | მწვრთნელებში | |
| -ვით | 像〜一樣、與〜類似 | მწვრთნელივით | მწვრთნელებივით | |
| 属格 | -თვის | 為了〜 | მწვრთნელისთვის | მწვრთნელებისთვის |
| -ებრ | 像〜一樣、與〜類似 | მწვრთნელისებრ | მწვრთნელებისებრ | |
| -კენ | 向〜的方向離去 | მწვრთნელისკენ | მწვრთნელებისკენ | |
| -გან | 從〜的方向而來 | მწვრთნელისგან | მწვრთნელებისგან | |
| 工具格 | -დან | 從〜的時候起 | მწვრთნელიდან | მწვრთნელებიდან |
| -ურთ | 與〜一起 | მწვრთნელითურთ | მწვრთნელებითურთ | |
| 狀語格 | -მდე | 〜直到、到〜為止 | მწვრთნელამდე | მწვრთნელებამდე |
疑问句
[编辑]部分格鲁吉亚语疑问代词如下：
| 格鲁吉亚语 | 汉语 |
|---|---|
| რა | 什么 |
| ვინ | 谁 |
| რამდენი | 多少 |
| რომელი | 哪个 |
| როგორ | 怎么 |
| რატომ | 为什么 |
| რისთვის | 為了什么 |
| სად | 在哪里 |
| როდის | 什么时候 |
参考资料
[编辑]- Aronson, Howard I. 1990. Georgian : a reading grammar. Corrected edition. Columbus, Ohio: Slavica Publishers.
- Harris, Alice C. & Smeets, Rieks (eds.) 1996. The languages of the Caucasus : indigenous languages and their speakers. Edinburgh University Press.
- Hewitt, B. G. Georgian: a structural reference grammar. Amsterdam: John Benjamins. 1995.
- Hewitt, B. G. Georgian: a Learner's Grammar. London: Routledge. 1996.
- Kiziria, Dodona. Beginner's Georgian with 2 Audio CDs. New York: Hippocrene. 2009. ISBN 0-7818-1230-5.
- Kraveishvili, M. & Nakhutsrishvili, G. Teach Yourself Georgian for English Speaking Georgians. Tbilisi: The Georgian Society for Cultural Relations with Compatriots Abroad. 1972.
- Kurtsikidze, Shorena. 2006. Essentials of Georgian Grammar With Conjugation Tables of 250 Most Commonly Used Verbs. Lincom Europa.
- Tschenkéli, Kita. 1958. Einführung in die georgische Sprache. 2 vols. Zürich: Amirani Verlag.
- Tschenkéli, Kita. 1965-1974. Georgisch-Deutsch Wörterbuch, 3 vols. Zürich: Amirani Verlag.
參见
[编辑]外部链接
[编辑]- Reference grammar of Georgian （页面存档备份，存于互联网档案馆）, Howard Aronson著 (SEELRC, Duke University)
- Online Georgian Grammar by P. J. Hillery (mirror copy)
- ^ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Howard I. Aronson. Georgian: A Reading Grammar (PDF). Slavica Publishers. 1990: 244, 344, 462 [2016-07-15]. ISBN 9780893572075. （原始内容存档 (PDF)于2016-08-21） （英语）.